Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Ένας στους πέντε Έλληνες είναι σήμερα πάνω από 65 ετών. Το 2060 θα είναι ένας στους τρεις και η Ελλάδα θα μετρά μόλις οκτώμισι εκατομμύρια κατοίκους. Μια χώρα που γερνά δεν σκέφτεται, δεν πράττει και κυρίως, δεν ψηφίζει με το βλέμμα στο μέλλον. Η Ελλάδα είναι ουραγός στη διαγενεακή δικαιοσύνη, ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με μελέτες. Κανένα κυβερνητικό κόμμα δεν κοιτά στα μάτια τη νέα γενιά και να της πει την αλήθεια. Ούτε καν υπολογίζει πόσο και πώς την επιβαρύνει.
Βασική αρχή της διαγενεακής ισότητας, είναι ότι η κυρίαρχη γενιά δεν πρέπει να επιβαρύνει το μέλλον της νεότερης, αφαιρώντας της πόρους (οικονομικούς, φυσικούς) αλλά και ευκαιρίες (εργασία, πολιτική συμμετοχή, κοινωνικά αγαθά).
Σε αρκετές χώρες, η ισότητα ανάμεσα στις γενιές λαμβάνεται υπόψιν στη χάραξη των δημοσίων πολιτικών και συνυπολογίζεται στις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Στην Ελλάδα, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας μεταξύ νέων, η εύθραυστη κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος, η μέτρια έως κακή ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η εσωστρεφής επιχειρηματικότητα, η υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας, η μειωμένη συμμετοχή νέων στα δημόσια αξιώματα και φυσικά η δημογραφική γήρανση αποδεικνύουν ότι η νέα γενιά (όσοι γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70 και μετά) βρίσκεται σε μειονεκτική απέναντι στην κυρίαρχη (γενιά του μεταπολέμου-baby boomers).
Για παράδειγμα, η μεγαλύτερη αδικία αντανακλάται στην κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος και στις ιδιαίτερα προνομιακές ρυθμίσεις που εξασφάλισε για τον εαυτό της η κυρίαρχη γενιά, επιβαρύνοντας το μέλλον της νέας και νεότερης.
Χωρίς να κλονίζει την ισότητα ανάμεσα στις γενιές, μια προοδευτική διακυβέρνηση χρειάζεται να επανεξετάσει τους όρους συμμετοχής των νέων στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή και να εισαγάγει θετικές ρυθμίσεις υπερ των νέων, ώστε να αποκατασταθεί η γενεακή και κοινωνική δικαιοσύνη. Στόχος των προτάσεών μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα, ώστε να ξεκινήσει η συζήτηση και να αναλάβουμε δράση σε κρίσιμους τομείς πολιτικής, ως βάση ενός ευρύτερου κοινωνικού διαλόγου, που περιλαμβάνει τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία, τα ΜΜΕ, τους κοινωνικούς εταίρους, την επιχειρηματική κοινότητα και την Κοινωνία των Πολιτών. Ενδεικτικά προτείνουμε:
- Αντικατάσταση της Γραμματείας Νέας Γενιάς με Γραμματεία Διαγενεακής Ισότητας, που θα αποτιμά την κοινωνική και οικονομική θέση των νέων σε σχέση με τις μεγαλύτερες γενιές και θα προτείνει πολιτικές εξισορρόπησης
- Δημιουργία Ταμείου Διαγενεακής Αλληλεγγύης με συνεργασία κράτους και τραπεζών, που θα εξισορροπεί αδικίες στο ασφαλιστικό σύστημα ή θα επιδοτεί προγράμματα απασχόλησης, επιχειρηματικότητας και κατάρτισης νέων
- Ρήτρα αλληλεγγύης γενεών για τον κρατικό προϋπολογισμο αλλά και κάθε νομοθέτημα, ώστε σε καθε αιτιολογική έκθεση να λαμβάνεται υπόψιν η επιβάρυνση των σημερινών και μελλοντικών γενεών από τις δημόσιες πολιτικές
- Δικαίωμα ψήφου στα 16, με ρητή απαγόρευση λειτουργίας κομματικών νεολαιών στα σχολεία
- Ποσόστωση 30% για συμμετοχή νέων κάτω των 35 ετών σε κομματικά όργανα και ψηφοδέλτια.
- Δίκαιη ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Εφαρμογή του κανόνα του Musgrave που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (αναλογία της σύνταξης προς το εισόδημα των εργαζομένων), που αποτελεί έναν δείκτη της ισορροπίας των πόρων ανάμεσα στις γενιές. Όσο η αναλογία μένει σταθερή, τόσο οι γενιές επιμερίζουν τα βάρη και τα κέρδη. Με δυο λόγια δεν μπορούν οι συντάξεις να μένουν σταθερές και οι εργαζόμενοι ή/και οι αμοιβές να μειώνονται και το αντίστροφο.